Τέθηκε πρόσφατα σε διαβούλευση η «Τροποποίηση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ)».
Ο Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Μανώλης Γραφάκος, δήλωσε ότι η τροποποίηση του ΕΣΔΑ κρίθηκε αναγκαία, προκειμένου να προσαρμοστεί στις νέες εξελίξεις της κυκλικής οικονομίας καθώς και στις πρόσφατες αλλαγές των κριτηρίων χρηματοδότησης των υποδομών διαχείρισης αποβλήτων, με σκοπό τη διασφάλιση της χρηματοδότησης των υποδομών από το ΕΣΠΑ 2021 – 2027.
Η αλήθεια όμως είναι ότι οι τροποποιήσεις στο ΕΣΔΑ έχουν μόνον ένα σκοπό : Να καταστήσουν την καύση απορριμμάτων ως κυρίαρχη μεθοδολογία διαχείρισης με ακόμα πιο εμφατικό τρόπο.
Στην υπό διαβούλευση αναθεώρηση του (ΕΣΔΑ) προστέθηκε ένα «παράθυρο» για καύση όχι μόνο απορριμματογενών καυσίμων, αλλά και σύμμεικτων απορριμμάτων, δηλαδή των σκουπιδιών όπως συλλέγονται από τους πράσινους κάδους. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, «μεταβατικά, έως την ολοκλήρωση του συνόλου του δικτύου των ΜΕΑ/ΜΑΑ (σ.σ. μονάδες διαχείρισης απορριμμάτων) που προβλέπονται σε μια περιφέρεια, είναι επιτρεπτή η θερμική επεξεργασία και υπολειμματικών σύμμεικτων αστικών αποβλήτων».
Το υπουργείο Περιβάλλοντος αποφάσισε λοιπόν ότι «μεταβατικά» επιτρέπεται η ενεργειακή αξιοποίηση σύμμεικτων σκουπιδιών.
Αυτή την κατεύθυνση επιβεβαίωσε ο κ. Μανώλης Γραφάκος μιλώντας σε επενδυτικό φόρουμ : «Η πολιτεία έχει βάλει σοβαρά στον δημόσιο διάλογο την ενεργειακή αξιοποίηση λαμβάνοντας την πολιτική ευθύνη γι’ αυτό», ανέφερε. «Με δυνατή, “πράσινη” φωνή λέμε ότι η ενεργειακή αξιοποίηση είναι πολύ καλύτερη από την ταφή. Γι’ αυτό αναθεωρήσαμε τον ΕΣΔΑ και έχουμε αναθέσει τη σύνταξη μελέτης (σ.σ. που θα καθορίσει αριθμό μονάδων και περιοχές), η οποία θα πάρει θεσμικό χαρακτήρα στο τέλος του χρόνου, αφού προηγηθεί διάλογος με την αγορά, τους φορείς και την αυτοδιοίκηση. Δεν είναι στόχος μας να φτιάξουμε εμείς μονάδες. Μόνο αν η αγορά δεν μπορεί να το “σηκώσει” θα προχωρήσουμε σε έργα, σε σύμπραξη με τον ιδιωτικό τομέα». Το υπουργείο, πάντως, εκτιμά ότι δεν θα χρειαστεί να προωθήσει το ίδιο διαγωνισμούς για μονάδες «ενεργειακής αξιοποίησης» απορριμμάτων, καθώς θα υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από την αγορά.
Θέλει να μας πείσει δηλαδή ο κ. Γραφάκος ότι οι μονάδες που θα κατασκευαστούν από εταιρείες, με όσα χρόνια πάρει αυτό και με σκοπό να αποσβέσουν την επένδυση και να συσσωρεύσουν κέρδη, αποτελούν προσωρινή λύση!
Τουλάχιστον πάψτε να μιλάτε για κυκλική οικονομία!
Η παραπάνω τροποποίηση συνιστά επίσημη ανατροπή της πυραμίδας ιεράρχησης της διαχείρισης των αποβλήτων (πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, άλλου είδους ανάκτηση, ταφή). Προφανώς ο στόχος δεν είναι η παραγωγή ενέργειας, αλλά η δημιουργία ενός νέου πεδίου δράσης της αγοράς. Η συμβολή της καύσης απορριμμάτων θα είναι ελάχιστη στην παραγωγή ενέργειας και μέγιστη στην παραγωγή διοξινών, κάτι που απασχολεί όλο και περισσότερο τις πρωτεύουσες της Ευρώπης.
Με την επεξεργασία των αστικών στερεών αποβλήτων σε μονάδες καύσης ή την καύση τους, ως δευτερογενών καυσίμων, σε τσιμεντοβιομηχανίες παύει να υφίσταται ουσιαστικά, η έννοια της κυκλικής οικονομίας. Σε καμία περίπτωση η ανάκτηση ενέργειας (πλην της ενεργειακής αξιοποίησης του βιοαερίου από ΧΥΤΑ) δεν μπορεί να αποτελεί κρίκο της κυκλικής οικονομίας, καθότι καταστρέφει πολύτιμους πόρους.
«Η καύση απορριμμάτων και γενικά απορριμματογενών καυσίμων αποτελεί μία από τις τακτικές που έχουν αποδειχθεί επικίνδυνες για τη δημόσια υγεία και οχληρές για το περιβάλλον.», τονίζαμε σε δελτίο μας το Μάιο του 2021. Στο ίδιο δελτίο αναφέραμε ότι ο ΠΕΣΔΑ Κρήτης αποκλείει την καύση απορριμμάτων ή απορριμματογενών καυσίμων, όμως δυστυχώς, τα βήματα που έχουν γίνει για την υλοποίησή του, είναι ανεπαρκή, με τεράστιες ευθύνες της κυβέρνησης αλλά και της τοπικής Αυτοδιοίκησης. Παράλληλα κάναμε προτάσεις για την υλοποίησή του.
Η μη υλοποίηση των σχεδιασμών για την ουσιαστική κυκλική οικονομία σε συνδυασμό με την ενεργειακή πολιτική και νομοθεσία, οδηγούν σε ολέθρια αποτελέσματα για την ανθρώπινη ζωή και το περιβάλλον. Αυτό επιβεβαιώνεται κάθε μέρα στο Βόλο.
Θα επιτρέψουμε να συμβαίνει σε όλη τη χώρα και μάλιστα στο όνομα της προστασίας του περιβάλλοντος ;
